Franciscus van Assisi is een van de beroemdste heiligen in het christendom. Er verschijnen steeds weer nieuwe boeken over hem, men raakt het nooit moe hem te bestuderen of zijn buitengewone karakter en het werk dat hij deed te waarderen. Franciscus was een tijdgenoot van een andere grote heilige: Elisabth van Thüringen. Als spirituele broer en zus schitterden zij over de middeleeuwen en tot onze tijd aan toe.
Franciscus woonde in Italië, hij werd geboren in 1182 en stierf in 1226. Een schat aan legendes omringen zijn leven. Zijn nauwe band met de natuur, vooral met de dieren, is hartverwarmend en zijn grote menselijke liefde is vandaag de dag nog steeds een voorbeeld.
Franciscus voelde dat hij broederlijk verbonden was met de gehele schepping. Het waren niet alleen holle woorden voor hem als hij broeder zon, zuster maan, broeder vuur en ja, zelfs broeder dood, begroette. Die diep eerbiedige houding ten opzichte van de schepping maakte Franciscus tot een godsvruchtig man. Hij leefde met eerbied voor alles wat leeft.
Had zijn moeder haar zin gekregen, dan had Franciscus 'Johannes' geheten. Hoe goed zou deze naam bij hem hebben gepast, want er leefde een Johannijnse liefdeskracht in hem. Maar zijn vader, die dol was op Frankrijk, besloot anders.
De legende over de vogels behoort tot één van de meest magische van zijn legendes:
De vogels
Fransiscus was lang op reis geweest. Toen het avond werd, voerde zijn
weg hem door een weide. Ineens hoorde hij vogelgezang, en hij keek
omhoog. In de toppen van de bomen zongen de Lijsters en Merels, een
Specht hupte langs de stam heen en weer en liet zijn korte, schelle roep
horen. In de struiken zaten Winterkoninkjes en Kneuen, en boven de
weide vlogen Leeuweriken. Allemaal zongen en jubelden ze.
Fransiscus bleef staan en luisterde. Toen liep hij naar het midden
van de weide en groette en zwaaide naar alle vogels om hem heen. Zodra
de vogels hem zagen stopten ze met tsjilpen, fladderden naar hem toe en
gingen rond hem in het gras zitten tot de hele weide vol vogels was. Het
was alsof ze doorhadden dat Fransiscus tot hun zou spreken. En dat deed
hij ook. Zodra ze allen hun snavels dicht hielden en hun kopjes naar
hem toegewend hadden, sprak hij:
"Vogels, lieve broeders en zusters, hoe rijk zijn jullie toch,
hoeveel hebben heeft de Schepper jullie wel niet gegeven! Wij mensen
moeten vele wegen bewandelen, elke dag op nieuw. Maar jullie spreiden
jullie vleugels en vliegen overal heen. Jullie mogen in de lucht leven.
Dat is een groot geschenk. Verder hebben jullie een prachtig verenkleed
gekregen, bij de een glanst het meer dan bij de ander, maar ze zijn
allen even mooi. Ook hebben jullie zulke bijzondere stemmen gekregen. De
mensen moeten lang oefenen om het zingen te leren, maar jullie kunnen
het zonder het te hoeven leren.
En terwijl jullie zo zongen, toen ik hier voorbij kwam hoorde ik het
aller mooiste: ik hoorde hoe jullie de Schepper een danklied toezongen,
voor alles wat jullie ontvangen hebben. Zingt altijd, zo goed als jullie
kunnen, dit danklied!
Toen Fransiscus klaar was met spreken, begonnen de vogels met hun
vleugels te flapperen, ze staken hun kopjes in de lucht en begonnen weer
te zingen, nog luider en jubelender dan daarvoor. En Fransiscus hoorde
dat ze hem begrepen hadden.
Hij hief zijn rechterhand en maakte voor hem het kruisteken. Daarna
gebaarde hij dat ze weer verder mochten vliegen. En terwijl ze dat
deden, vloog een deel naar waar de zon op gaat, een deel naar waar de
zon onder gaat, een deel naar waar de zon haar hoogste punt heeft, en de
overigen naar waar de zon nooit schijnt. En ze bleven zingen. Zingend,
in de richtingen van het kruis, verwijderden zij zich van de plaats waar
Fransiscus tot hen gesproken had. Naar het Oosten en het Westen, naar
het Zuiden en het Noorden vlogen ze, opdat overal ter wereld hun
danklied te horen is.
In het Evangelie van Markus geeft de verrezen zijn discipelen de taak:
Ga uit over de hele wereld, verkondig het evangelie aan heel de schepping!
Markus 16: 15
Hoe kan de vreugdevolle boodschap aan de schepping bekend worden gemaakt? Een vrome collega beantwoordde deze vraag eens door tot de schepping te roepen: "Je bent geliefd. We zijn je dankbaar!" Als deze houding door ons hele gedrag resoneert, ervaart de schepping iets van de Paaskracht in de mens. Franciscus leefde met deze houding op aarde. Dat komt ook tot uiting in bovenstaand beeld.
De zon die achter Franciscus schijnt, schijnt door het hele beeld. Eigenlijk zou Franciscus een sterke schaduw moeten werpen, maar hij lijkt lichtdoorlatend. Hierdoor kon de kunstenaar laten zien wie deze zon eigenlijk is, welk licht daar schijnt. Het is goddelijk zonlicht. Hij straalt, die Franciscus dient met zijn hele wezen.Franciscus staat in Zijn licht en geeft het door.
De vogels hebben zich gerangschikt in de uitstraling van het liefdeslicht. Van bijna alle vogels is een paartje geschilderd. Kinderen zullen genieten van deze ontdekking. Deze koppels kunnen ons ook herinneren aan de beschrijving van de ark van Noach, waarin één koppel werd gered van alle wilde dieren. Betekent de Paashouding van de mens een nieuwe redding voor de schepping? Hier zou je een krachtig 'ja' op willen zeggen!
Er zijn niet alleen besmettelijke ziektes op aarde, maar ook besmettelijke gezondheid. Deze gezondheid kan van mensen uitstralen, ook al leven ze, net als Franciscus, in een kwetsbaar, ziekelijk lichaam. Wat mensen als Franciscus van Assisi en Elisabeth van Thüringen hebben geleefd en uitgezonden, is niet tijdgebonden, het raakt ons vandaag de dag nog steeds.
Vrij vertaald naar "Bildmappe für Kinder" van Brigitte Barz en Gabriela de Carvalho.
