November ~ Martinus deelt de mantel

Uit het leven van Martinus von Tours zijn vele details die het verdienen niet vergeten te worden. Een buitengewoon voorbeeld hiervan is het delen van de mantel.

Sint Maarten, Sint Maarten, Sint Maarten reed door weer en wind,
zijn vurig paard droeg hem gezwind
Sint Maarten reed met volle moed,
zijn mantel dekt hem warm en goed.

Een oude, een oude, een oude man stond aan de baan,
hij keek de ridder smekend aan:
"Och, help mij, help mij uit de nood.
Ik vind hier in deez' kou de dood."

Sint Maarten, Sint Maarten, Sint Maarten was zeer aangedaan,
hij bleef voor d'arme bedelaar staan.
Hij trok zijn slagzwaard uit de schee
en sneed zijn mantel vlug in twee.

De oude, de oude, de oude man kwam 's nachts weerom
hij had de halve mantel om.
Hij sprak tot Maarten zonder spot
en zei: "Ik ben de goede God."

Met een nuchter verstand zou men de delen van de mantel door Martinus kunnen relativeren: Was dit werkelijk zo'n bijzondere daad? Martinus gaf niet eens zijn hele mantel weg! Hoe veel mensen hebben niet veel meer gedaan dan hij, zonder dat dit herinnerd wordt.
Volgen we deze gedachtegang dan missen we het oorspronkelijke karakter van deze gebeurtenis uit het oog. Een fundamentele wet van het Christendom komt hierin tot uiting: door te delen heeft men meer dan daarvoor. Wat aan uiterlijke materie minder wordt, vermeerdert aan intrinsieke waarde. Een brood dat gedeeld wordt met een hongerig persoon zal uiteindelijk meer betekenen dan een alleen geconsumeerd brood.
Bovengenoemde legende uit Martinus' leven geeft uitdrukking aan deze broederlijke basishouding. Het verdelen maakt de ontvanger innerlijk vrijer, omdat hij weet dat ook in de behoeftes van de gever wordt voorzien. 

Liederen ~ Sint Maarten

Elf november

Elf november is de dag,

dat mijn lichtje, dat mijn lichtje,

elf november is de dag,

dat mijn lichtje branden mag.

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

Ik loop hier met mijn lantaarn

 

Ik loop hier al met mijn lantaren,

en mijn lantaren met mij.

Daarboven daar stralen de sterren,

beneden stralen wij.

Mijn licht is aan, ik loop vooraan,

labimmelabammelanom.

Mijn licht is uit, ik ga naar huis,

labimmelabammelabom.

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 

Stergeflonker

 

Stergeflonker, buiten is het donker.

Onze lichtjes stralen, dan zullen we niet verdwalen.

Wij lopen in een lange rij

en dragen ons lichtje ook daarbij.

Stergeflonker, buiten is het donker.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 

 Sint Maarten reed door weer en wind

Henk Sweers

Sint Maarten, Sint Maarten, 

Sint Maarten reed door weer en wind,

zijn vurig paard droeg hem gezwind;

Sint Maarten reed met vollen moed,

zijn mantel dekt hem warm en goed.

 

Een oude, een ouder,

een oude man stond aan de baan;

hij keek de ridder smekend aan:

"Och help mij, help mij uit de nod,

ik vind hier in deez' kou de dood."

 

Sint Maarten, Sint Maarten,

Sint Maarten was zeer aangedaan,

hij bleef voor de arme bedelaar staan,

hij trok zijn slagzwaard uit de schee

en sneed zijn mantel vlug in twee.

 

De oude, de oude,

de oude man kwam 's nachts weerom;

hij had de halve mantel om.

Hij sprak tot Maarten zonder spot

en zei: "Ik ben de goede God!"

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

Zon en maan en sterre

 

Zon en maan en sterre

zie ik al zo verre.

Stralen zij hier ver vandaan,

steek ik mijn eigen lichtje aan,

in mijn maan lantaren. 

  

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

Daar rijdt door de avond

Beatrijs Gradenwitz

 

Daar rijdt door de avond een ridder te paard,

zo wijd hangt zijn mantel tot over zijn zwaard.

't Is ridder Sint Maarten op weg naar de stad,

Refrein:                                                                          

Soldaat van de koning met God in zijn hart.

Soldaat van de koning met God in zijn hart.  

 

Een bedelaar ziet hem, luid roept hij hem aan:
 "O, Maarten, heb medelij en blijf bij mij staan!"
Wat doet nu Sint Maarten op weg naar de stad?
Refrein: Soldaat van de koning...

Hij heeft niets te geven, geen geld en geen brood.
Hij heeft slechts zijn mantel, die wijd is en groot.
Wat doet nu Sint Maarten op weg naar de stad?
Refrein: Soldaat van de koning...

Hij snijdt nu zijn mantel in tweeën uiteen.
De helft krijgt de bedelaar, heel warm om zich heen.
En voort rijdt Sint Maarten op weg naar de stad.
Refrein: Soldaat van de koning...

En 's nachts heeft Sint Maarten een groots droomgezicht.
Hij ziet daar de bedelaar in 't hemelse licht.
En dan weet Sint Maarten wie kruiste zijn pad: 

Refrein:                                                                                                      
zijn God en zijn koning, die leeft in zijn hart.
Soldaat van de koning met God in zijn hart.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

's Avonds als het donker wordt

 

's Avonds, als het donker wordt

en de Vleermuis vliegt al rond,

trekken wij er graag op uit,

door de straten rond ons huis.

En wie luist'ren wil kan horen,

hoe ons lied het licht doet gloren: 

Lantaren, lantaren, laat je lichtje stralen.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 

Martin déposa son épée

J.M. Dosogne en K. Gerbert 

Martin déposa son épée,

(Maarten legde zijn zwaard neer,)

fit l'oeuvre de la charité.

(Heeft het werk van naastenliefde gedaan.)

Aux pauvres il donna le pain,

(Aan de armen gaf hij brood,)

tous amaient Martin, le Saint!

(Iedereen hield van Maarten, de heilige!)

Saint Martin, apprends nous a partager,

(Sint Maarten, leer ons delen,)

Saint Martin, apprends nous la pitié!

(Sint Maarten, leer ons medelijden!)

Saint Martin, apprends nous a partager,

(Sint Maarten, leer ons delen,)

Saint Martin, apprends nous la pitié!

(Sint Maarten, leer ons medelijden!)

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren 

Oktober ~ Joris en de draak

Het gevecht tussen  aartsengel Michael en de draak (Openbaring van Johannes hst 12) spiegelt zich in vele sprookjes,  sagen en legenden. Deze uiteenzetting met het Boze is immer een gevecht: de zege wordt nooit geschonken, maar moet gewonnen worden. De legende van ridder Joris behoort in dezen tot één van de bekendsten.

Een stad werd door een giftige draak belegerd. Hij woonde in de diepten van een meer. Elke dag moesten hem twee schapen geofferd worden. Toen de schaapskuddes heel klein geworden waren, offerde men dagelijks nog één dier en een inwoner van de stad die daar door het lot toe bestemd werd. Op een dag viel het lot op de koningsdochter. Ook voor haar was er geen uitweg. Gekleed in haar koninklijke gewaden werd zij buiten de stad geleid. Op dat moment kwam daar op een wit paard en in glanzende wapenrusting ridder Joris aangereden en hij beloofde de jonkvrouw haar bij te staan.

Zie hier ridder Joris rijden

door de bossen, over weiden,

hij wil helpen en moedig strijden,

mensen van 't kwaad bevrijden.

's Koningsdochter ziet hem komen

in de verte bij de bomen,

roept: "Gij moet snel henen gaan,

de draak zal spoedig komen!"

Joris echter komt naar voren,

hij wil van geen wijken horen.

Als de draak uit het water komt,

geeft hij zijn paard de sporen.

Strijdend met zijn sterke speer,

tegen 't monster uit het meer,

met Gods hulp kan hij overwinnen,

slaat hij de draak nu neer.

 Beatrijs Gradenwitz  ~ Ik ben een zeemanskind

Joris laat de koningsdochter de draak aan haar riem mee nemen naar de stad. Aldaar belooft hij de inwoners de draak te doden als zij zich tot het Christendom bekeren. Alzo geschiede en Joris trekt verder om 'mensen van het kwaad te bevrijden'.

De schildering van Gabriela de Carvalho toont het verhaal op zijn hoogtepunt. De draak is de beslissende slag al toegebracht. Joris kijkt niet naar de draak, de macht van de draak is al gebroken. Zijn bewustzijn is naar boven en naar achteren gericht. Daar is een groot, ernstig gezicht te zien. Joris weet Michael, de grote drakenvechter, achter zich. Van hem krijgt hij kracht en moed. Zijn mantel welft hoog naar achteren, als een machtige vleugel is hij verweven met Michael.
De koningsdochter (in veel sprookjes is zij de vertegenwoordiging van de menselijke ziel) begeleidt het gevecht met een aanhoudend intensief gebed. Zal de ridder zegevieren? Wie op het witte paard kan rijden beheerst de lichte krachten, zij dragen hem naar de zege. Wanneer zich de biddende ziel verbindt met de lichte krachten, dan kan de verlossing van de Goede machten volbracht worden. 

Vrij vertaald naar "Bildmappe für Kinder" van Brigitte Barz en Gabriela de Carvalho.

Liederen ~ Herfst

Alle blaadjes klein en groot

 Irma Vonk en Lena Struik

Alle blaadjes klein en groot,

worden geel en worden rood,

dansen dan wel duizend keer,

dwarr'len op de aarde neer.

Op de aarde neergevleid,

vormen zij een schoon tapijt.

Lopen wij nu stil en zacht, 

op die mooie bonte vacht.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

De regen valt de hele dag

 Carl Friedrich Zelter

 

De regen valt de hele dag,

daar doe je toch niets aan:

dus laat de regen stilletjes

z'n eigen gang maar gaan!

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 Het egeltje

M. Busser en R. Schröder

 

Het egeltje zoekt naar een plek om te slapen,

want nu het winter wordt, wordt het te koud.

Misschien is er ergens een hoopje van blaadren,

of ligt er ergens een stapeltje hout.

Toe maar klein egeltje, kruip er maar onder,

straks als je slaapt vliegt de winter voorbij.

En als je weer wakker wordt dan zie je het wonder,

is het weer lente voor jou en voor mij.

 

  HIER is de melodie van dit lied te beluisteren 

 

 

Feilles volages

 

Feuilles volages,

ciel plein d'orages.

L'été sén va,

l'automne est là!

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 O. Klaag toch niet

 

O, klaag toch niet,

als nevel vroeg de morgen grijst,

want des te schoner is de dag,

de dag die daar uit rijst!

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren 

 

 

Teder en jong

Ad Heerkens en M. Vasalis

 

Teder en jong, als werd het voorjaar,

maar lichter nog, want zonder vruchtbegin,

met dunne mist tussen de gele blaren,

zet stil het herfstgetijde in.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 De wind waait door de bomen

 

 De wind waait door de bomen,

 de bladeren vallen weer. 

De herfst is weer gekomen,

 er is geen zomer meer.

 

De herfst is weer gekomen,

 de vogels vliegen zuid.

 Vergaan zijn de zomerdromen,

 het grote feest is uit. 

 

Ik wou dat ik kon slapen,

 de hele winter lang.

 En in de lente ontwaken

 van nachtegalenzang

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren 

 

 

Autumn comes

Paulien Ongering

 

Autumn comes,

the summer is past,

 winter will come too soon.

 Stars will shine clearer,

skies seem nearer,

 under the harvest moon.

 Stars will shine clearer,

skies seem nearer,

 under the harvest moon.

 

 Autumn comes,

but let us be glad,

 singing an autumn tune.

 Hearts will be lighter,

nights be brighter,

 under the harvest moon.

Hearts will be lighter,

nights be brighter,

 under the harvest moon.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

De bomen zijn kaal

Petra Rosenberg en Oskar Klinkenberg

 

De bomen zijn kaal en donker de dagen,

november is het nu.

De stormwinden jagen met striemende vlagen,

november is het nu.

Maar hoe donker de dagen ook zijn,

hoe de stormwind ook jaagt door de bomen:

het stille licht van advent zal in december komen.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

Michael thuis vieren

Gabriela de Carvalho

 

Het is pas begin september, maar wat kan het al fris zijn 's morgens vroeg. Donker ook nog, voor wie echt vroeg uit zijn bed moet. Gelukkig belooft de mist die langzaam optrekt dat het een mooie dag gaat worden. 's Middags is de zon nog lekker warm, al laten sommige bomen al volop hun blaadjes op de grond dwarrelen.

Nu de scholen weer begonnen zijn en we weer een beetje gewend zijn aan het ritme, is het tijd om naar het Michaelsfeest uit te kijken. Voor mij luidt het Michaelsfeest het begin van de herfst in, het is een oogstfeest en een feest van moed en dapperheid. We vieren dat aartsengel Michael het kwaad overwint en uit de hemel verstoot. We staan stil bij onze eigen draken die verslagen willen worden, en herinneren ons dat wij het kwaad in de wereld willen bestrijden.

Op school wordt het uitgebreid gevierd. De kleuters vieren vooral het oogstfeest, het appelvrouwtje deelt appels uit en in het bos ontmoeten ze drie kabouters met wie ze een spelletje doen. De hogere klassen beproeven hun moed in spellen en ontmoeten de draak die door Sint Joris wordt bevochten en overwonnen. Maar hoe geef je dit feest thuis vorm?

Meestal valt Michael op een doordeweekse dag, kinderen naar school en ouders aan het werk. Als er al ruimte is om het feest thuis te vieren, blijft het meestal bij een maaltijd van soep en drakenbrood. En zo lang je nog jonge kinderen thuis hebt is dat ook prima. Versier de tafel met de eerste prachtige herfstschatten. Maak lekker appelmoes van de appeloogst en laat de kinderen helpen brood bakken. Misschien is de vorm van een draak nog wat te spannend, een gevlochten zwaard is dan ook een mooi symbool.

Vanaf zes jaar kan een verhaal of sprookje voorgelezen worden, passend bij de Michaelstijd. In het boek De drie bruiloftsgaven van Ineke Verschuren staan verhalen voor de herfsttijd. Natuurlijk kan het verhaal van Joris en de draak - de menselijke verbeelding van de strijd die Michael in de hemel voerde - gekozen worden, maar ook een sprookje als IJzeren Hans van Grimm is passend in deze tijd.

Om echt iets te doen kan er een vlieger gemaakt worden. Vliegeren verbeeldt twee dingen waar Michael voor strijdt: vrijheid en verantwoordelijkheid. Vrijheid in de vorm van de vlieger op de wind, en verantwoordelijkheid in de vorm van het touw waarmee we voorzichtig om moeten gaan om de vlieger te kunnen laten vliegen.

Als de kinderen wat ouder worden kunnen er draken verslagen gaan worden. Je eigen draak verslaan kost moed, maar vergt ook doorzettingsvermogen en hard werken. Met iets oudere kinderen is een gezamenlijke activiteit, die deze kwaliteiten vraagt, een manier om het feest van Michael te vieren. Klimmen, over een vuur springen of door het donker lopen zijn voorbeelden van activiteiten die moed vragen. Maar ook gezamenlijk een hele dag hard werken om de tuin winterklaar te maken is passend bij het Michaelsfeest door het harde werken en het doorzettingsvermogen dat dit vraagt.

Als volwassene kan je bij jezelf te rade welke draken je te verslaan hebt. Waar loop jij telkens weer tegenaan? Wat is jouw valkuil? Welk gesprek moet jij aangaan? Welke metaforische draak werkt tegen jou en zou je graag verslaan in het komende jaar? Ondertussen kan je je ook bezig houden met de vraag: "Welke draak versloeg ik het afgelopen jaar?" Hierover nadenken is bij uitstek geschikt om alleen te doen, maar in een gezamenlijk gesprek kan je tot nieuwe inzichten komen. 

Zo is het Michaelsfeest een feest voor alle leeftijden. Een feest dat je uitgebreid kunt vieren, of zo'n beetje tussendoor. Maar wel een feest dat belangrijk is voor de overgang van de drukke, volle, laissez faire zomer naar een stille, bespiegelende en teruggetrokken winter.

Liederen ~ Michael

Als ik aan mijn werk wil gaan

Aloïs Künstler en  Elsbeth Palmer-Paulussen

Als ik aan mijn werk wil gaan,

Michael zie ik daar staan,

die mij tonen wil en wijzen

waar ik moet beginnen met hamer en met ijzer.

Zien wij een gouden zonnebaan,

Michael zien wij daar gaan.

Met zijn lichtend sterrenzwaard

trekt de hemelridder rond om de aard.

Met dit zwaard en kruis gelijk,

doorklieft hij 't aardkristallenrijk.

Deze schatten delven wij,

Michael, sta ons ter zij!

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

Tief im Dunkel wohnen Drachen

 Hedwig Diestel

Tief im Dunkel wohnen Drachen,

öffnen gierig ihren Rachen.

Michael, des Siegs gewiss,

trifft das Tier der Finsternis.

Michael.

Diep in 't donker wonen draken,

openen wijd hun wrede kaken.

Michael, de zege gewis,

treft het dier der duisternis.

Michael.

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

 Zie hier ridder Joris rijden

Beatrijs Gradenwitz

Zie hier ridder Joris rijden

door de bossen, over weiden,

hij wil helpen en moedig strijden,

mensen van 't kwaad bevrijden.

 

's Koningsdochter ziet hem komen

in de verte bij de bomen,
roept: "Gij moet snel henen gaan,

de draak zal spoedig komen!"
 

Joris echter komt naar voren,

hij wil van geen wijken horen.
Als de draak uit het water komt,

geeft hij zijn paard de sporen.
 

Strijdend met zijn sterke speer,

tegen 't monster uit het meer,
met Gods hulp kan hij overwinnen,

slaat hij de draak nu neer.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

Laat mij een Godesstrijder zijn

Aloïs Künstler

 

Laat mij een Godesstrijderzijn, 

in de ridderschap der Graal.

 Hem volgen naar mijns harten wil,

hem volgen naar mijns harten wil, 

hem dienen altemaal,

hem dienen altemaal.

 

O, engel voor Gods majesteit, 

maak mij steeds onvervaard.

 En schenk mij in de duist're tijd,

 en schenk mij in de duist're tijd,

 uw heilig Michaelszwaard,

uw heilig Michaelszwaard 

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

Wind in the trees

Alfred C. Harwood en J.G.C.

 

Wind in the trees blows loud

 for summer's last song

 threshing the boughs,

 pelting the leaves along. 

 

Frost of the ground at misty

dawning shines bright, 

cracking the clod,

 lining the twigs with white.

 

Myriad stars shine

 in the frosty clear skies, 

outshining all,

the meteor earthward flies.

 

 With hearts aglow men

 mark the changing fresh world, 

when from the stars

 Michael's spear is hurled.

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren

 

 

With flame of might

 

With flame of might Saint Michael

goes God's holy war to wage

and we who follow, seize the sword

with marty, saint, and sage! 

Alleluia!

Refrein:                                                 

Angels and man, and the risen saints,

praise thy glorious name! 

 

 On battleground terrestrial 

we march with spirits light,
surrounded by a guardian host,

arrayed in heav'nly white! 

Alleluia!
Refrein: Angels and man,....
 

Around thy throne celestial

the living, dying, dead
are gathered in the blessèd throng

with Christ, our heart, our head! 

Alleluia!
Refrein: Angels and man,...

 

HIER is de melodie van dit lied te beluisteren