Maria Lichtmis

"Tussen wortels van de bomen, 

liggen kind'ren stil te dromen.

Moeder aarde houdt de wacht

in de donk're winternacht. 

 

Ontwaakt! Ontwaakt!

Aan 't werk nu lieve kind'ren klein,

want spoedig zal het lente zijn!"

 

In de winterse maanden na Driekoningen kan het lang wachten zijn op die eerste tekenen van échte lente. Op sommige dagen is het prachtig buiten, lekker fris koud met stralende zon en rijp op de takken. Maar op andere dagen is het troosteloos grijs, nat en onbehaaglijk koud. Dan kunnen we wel wat troost gebruiken. Maria Lichtmis is een feest dat die troost kan bieden.

Maria Lichtmis is het laatste lichtfeest waarmee de periode van lichtfeesten, die met Sint Maarten begon, wordt afgesloten. Met Sint Maarten ontsteken we het lichtje in de knol, dan laten we zien dat het licht van buiten afneemt en dat we ons innerlijke licht ontsteken. Twee maal veertig dagen gingen voorbij, Maria Lichtmis vieren we 40 dagen na Kerstmis. Met Maria Lichtmis brengen we ons kaarslicht weer naar buiten, om te laten zien dat de dagen weer lengen en om de aarde wakker te schudden. 

De naam Maria Lichtmis is terug te voeren tot het reinigingsoffer dat Maria volgens joods gebruik veertig dagen na de geboorte van Jezus in de tempel bracht. In de kerken werden ter ere hiervan vele kaarsen aangestoken, als beeld van reiniging en zuivering. In andere talen verwijst de naam van dit feest vooral naar die kaarsen: Candlemas, Candeleur, Kyndelmisse. De bedoeling van dit feest in de kerk was net zo rein te worden als Maria. 

Februari is ook het begin van de vastentijd. In de vastentijd reinigen we ons lichaam en onze geest. Ook de natuur reinigt zichzelf in deze periode van het jaar.  Het Latijnse woord februare betekent reiniging. De bomen verliezen hun dode takken, vandaar de naam sprokkelmaand, en de sappen gaan weer omhoog stromen. De bijen vliegen zodra het weer het toe laat uit voor hun reinigingsvlucht om alle vuil van de wintermaanden in de korf van zich af te schudden.

Nu vieren we op 2 februari een christelijk feest, maar vroeger was dit de dag van Vrouw Holle. In het sprookje van Grimm volgen we een vlijtig meisje dat na een val in de put hard aan het werk moet voor Vrouw Holle. Ze moet schoonmaken en het bed zo goed opschudden dat de veren in het rond vliegen als sneeuwvlokken. Nu nog wordt soms in Duitsland gezegd als het sneeuwt: “Frau Holle macht ihr Bett.” Zo komt wat het meisje eerst voor zichzelf doet uiteindelijk ook de hele mensheid ten goede.

Root children ~ Bijdehansje

Vanuit de antroposofie en de vrijescholen hebben we met de Maria Lichtmisviering nog een ander belangrijk doel: het wakker maken van de aarde. Het is tijd om Moeder Aarde en de wortelkindertjes aan het werk te zetten. Diep onder de grond gaan zij poetsen en verven en maken zich klaar om in de lente in schone frisse kleuren de kopjes boven de grond te steken.

Samenvattend kunnen we zeggend dat het Maria Lichtmis feest echt een kanteling kenmerkt in het jaar. Hoewel Pasen het echte lentefeest is, heeft Maria Lichtmis alles in zich om ons wakker te maken voor die komende lente. Enerzijds gaat het om de afsluiting van de lichtjesperiode vanaf Sint Maarten, en anderzijds om de start van de reiniging van onszelf en moeder aarde om fris en schoon aan het nieuwe jaar te beginnen.

 

Lidwien van Geffen

 

Moeder aarde krijgt het licht terug

 

We droegen alle kaarsjes

tot in het mulle zand.

In kleine aarde-kuiltjes

werden ze opgebrand.

Dag vlam, dag vlam en dankjewel,

dat je het licht bewaarde.

Weldra komt weer zonneschijn,

doof nu maar in de aarde.

Tot ziens in de Sint Maartenstijd.

Dat is nog wel heel ver,

maar kom jij dan, in mijn knol,

weer stralen als een ster?

 

Uit: Van winterkrans tot zomerdans

Lidwien van Geffen

Christofoor € 14,95

ISBN 978906238823

 

 

 

Bronnen:

Leven met het jaar ~ Christiane Kutik

Schipper mag ik overvaren ~ Juul van der Stok

Jaarfeesten ~ Fred Tak

Het Zonnejaar