Maria Lichtmis is voor veel ouders het jaarfeest dat
het minst bekend is. Ook ouders die vroeger zelf de vrijeschool doorliepen
kunnen zich er weinig van herinneren. In de hogere klassen wordt er ook niet noemenswaardig
veel aandacht aan besteed. Maar op Vrijeschool De Es hebben de kleuters geluk,
want de kleuterjuffen besteden er op een prachtige manier aandacht aan die
recht doet aan dit belangrijke feest. Belangrijk omdat Maria Lichtmis het einde
vormt van de lichtfeesten die de winter kenmerken en ons laat weten dat het
weer lichter gaat worden: de lente komt eraan!
De kinderen van de kleuterklas starten die dag in de
hal, net als met advent. Als de ouders afscheid hebben genomen gaan de kleuters
in een lange slinger de klas in, waar een spiraal ligt. Een spiraal gemaakt van
lappen in de kleuren van de lichtfeesten vanaf Sint Maarten tot nu. Die spiraal
ligt tegengesteld aan de adventsspiraal, we gaan nu weer naar buiten in plaats
van naar binnen. Langs de spiraal staan alle jaartafelfiguurtjes van alle
feesten, de pompoenen van Sint Maarten, Sinterklaas en zijn Pieten, Jozef en
Maria, de herders, de drie koningen en Moeder Aarde en haar wortelkindertjes.
In het midden staat een tafel met daarop de halve
sinaasappelschillen of potjes. De dag ervoor heeft juf de restjes kaars van de afgelopen
maanden omgesmolten en in de uitgeperste halve sinaasappelschillen of potjes kaarsjes
gemaakt. De kleuters lopen een voor een de spiraal en halen uit het midden een kaarsje
met lichtje op. Met die kaarsjes in twee handjes op schoot zingen ze de favoriete
liedjes van de jaarfeesten die geweest zijn, grote hit zijn natuurlijk de
Sinterklaasliedjes! Daarna brengen ze hun lichtjes naar buiten en zetten ze
ergens in de tuin van het schoolplein neer zodat de wortelkindertjes wakker kunnen worden. Een
prachtig ritueel om de lichtjestijd af te sluiten en de aarde wakker te maken.
Maar hoe kan je dit feest thuis vorm geven?
Er zijn talloze manieren om Maria Lichtmis thuis te vieren. Ik geef hieronder allerlei voorbeelden, die ook een inspiratie kunnen zijn om zelf iets te verzinnen. In ieder geval is het nooit nodig om ze allemaal te doen, kies wat bij jou en je gezin past. En ook hier geldt weer, als het feest door de weeks valt en dat lastig is: het is prima om het in een weekend rond 2 februari te vieren.
Op de seizoenstafel is het tijd om moeder aarde en de wortelkindertjes een plek te gaan geven. De wortelkindertjes liggen nog onder de grond, dus ze kunnen half zichtbaar onder wat lappen liggen, of aan de voet van een stronk. Daar onder de grond kunnen ze hard aan het werk om straks fris en schoon tevoorschijn te komen als het lente wordt.
In huis is het tijd om het licht binnen te laten. Als je, zoals ik, niet zo vaak de ramen lapt is dit een goed moment om het wél te doen. En eventuele laatste kerstversiering, of natuurschatten die naar binnen werden gehaald, mogen opgeruimd of naar buiten gebracht. Wil je op een eenvoudige manier het ritueel in de kleuterklas nabootsen, dan zet je ansichtkaarten van alle jaarfeesten van Sint Maarten tot nu op tafel en zing je de jaarfeestenliedjes van die jaarfeesten.
Met Maria Lichtmis als laatste lichtfeest hebben we in huis tot Sint Maarten geen kaarsen meer nodig. Dus dit is de dag om alle kaarsstompjes op te branden, of om te smelten tot restkaarsjes die je naar buiten kunt brengen! Dat laatste is heel simpel om te doen. HIER laat ik zien hoe je dat kunt doen.
Neem ieder een brandend lichtje mee naar buiten, zing ondertussen "Kom neem je lichtjes in de hand" of een ander liedje en plaats de lichtjes ergens in de tuin, of als je geen tuin hebt het park. Kies een beschut plekje waar ze rustig op kunnen branden. De lichtjes zijn bedoeld om de aarde en de wortelkindertjes wakker te maken.
Een andere manier om de aarde en de wortelkindertjes wakker te maken beschrijft Lisa Wade in het boek Het hele Jaarfeesten Lente en Zomer. Zij maakte een sneeuwklokjesbelletje waarmee haar dochter in de ochtend zingend de wortelkindertjes wekt.
En tot slot, zoals bij de meeste jaarfeesten is het goed gebruik om pannenkoeken te eten op deze dag. Pannenkoeken staan symbool voor de zon, en de zon herinnert ons aan het terugkerende licht en de steeds langer wordende dagen. En volgens oud bijgeloof zou de bloem voor dat jaar verloren gaan als men het niet gebruikt op Maria Lichtmis. De pannenkoek werd zo een geluksbrenger voor de oogst.
